Tiengemeten. Een eiland van ongeveer zeven kilometer lang en twee kilometer breed. De oversteek moet je maken met een pontje. Op dit moment mag je alleen met de pont over naar het eiland als je een overnachting hebt geboekt. Voor dagjestoeristen blijft het eiland nog een tijdje gesloten.
Renald en ik besloten gisteren spontaan weg te gaan. Ik had wel eens van Tiengemeten gehoord en was wel erg benieuwd. We boekten een overnachting bij de herberg en gingen op weg. Aangekomen in Zuid-Beijerland bel ik de schipper van de veerpont om te laten weten dat we over willen varen. Na een tochtje van slechts een paar minuutjes zetten we voor het eerst voet aan wal in Tiengemeten. We beginnen aan een wandeling van drie kilometer naar het uiterste einde van de oostkant van het eiland, waar de herberg zich bevindt.
Tiengemeten was vroeger vooral akkerland. Een groot deel van het eiland werd verpacht aan boeren, die voornamelijk aardappels teelden. Maar omdat het zo slecht gaat met de Nederlandse natuur werden de boeren uitgekocht en werd het eiland teruggegeven aan de natuur. Sindsdien is het in beheer van Natuurmonumenten en wonen er slechts een handvol mensen.
We lopen over de enige verharde weg op het eiland, aan de ene kant het hoge riet dat uit de sloot groeit, aan de andere kant een met gras begroeide dijk. Opeens vliegt een enorme vlucht vogels over ons heen. Druk gekwetter heet ons welkom op een plek waar mensen overduidelijk in de minderheid zijn. Ik voel dat wat ik vaker voel als ik in de natuur ben: dat mensen hier slechts op bezoek zijn.
Sinds 1997 is Vereniging Natuurmonumenten bezig om het eiland weer natuurgebied te maken. De centrale weg die vroeger midden over het eiland liep werd uitgegraven en er werd een gat in de dijk gemaakt om het gebied gedeeltelijk onder water te zetten. En daar profiteren onder andere de vogels van. Toen Natuurmonumenten aan het proces begon werden er zo’n 25 verschillende vogelsoorten geteld. Inmiddels is dat uitgegroeid tot zo’n 75 verschillende soorten.
Nadat we hebben ingecheckt gaan we de oostkant van het eiland ontdekken. We struinen over de graspaatjes, vergapen ons aan hazen die vliegensvlug langs de weggetjes razen. We liggen een lange tijd in het gras tegen de dijk aan en kijken naar de reeën die speels over de oude akkers dansen. Op de terugweg ontdekken we een uitkijktoren. De zon gaat langzaam onder en schittert op het water. Duizenden vogels vliegen heen en weer om een plekje te zoeken op de slikken en vervolgens weer te vertrekken. Wat een machtig gezicht.
Na twee dagen struinen, verwonderen en ademen zijn we weer thuis in Middelburg, maar in onze hoofden zijn we nog steeds in de ban van het eiland. Het is bijzonder om te zien hoe een gebied waar mensen zich nauwelijks bemoeien met de natuur leeft, groeit, ontwikkelt en floreert. We kijken naar het natuurprogramma Vroege Vogels, een aflevering die zich afspeelt op Tiengemeten. Boswachter Eduard Reuvers neemt presentator Menno Bentveld mee naar een verlaten boerderij die is laten staan nadat de bewoners waren vertrokken. Het huis wordt overwoekerd door planten.
“Bijzonder om te zien hoe de natuur hier overneemt”, zegt Bentveld. “Op heel veel plekken in Nederland waar de bebouwde omgeving de natuur opvreet, is het hier andersom.”
De boswachter knikt instemmend. “Als je hier over twintig jaar terugkomt, zie je alleen nog maar wat stenen staan”, zegt hij.
“Maar ja, op een dag als wij er niet meer zijn, dan ziet heel Nederland er zo uit. Dan zegt de natuur: zo, die mensen, daar zijn we van af. Nou wij weer.”
Bentveld zegt het met een lach, maar als een boer met kiespijn. Want als wij ons blijven gedragen zoals we nu doen, dan geloof ik er volkomen in dat dit zal gebeuren. De natuur overleeft ons wel, maar overleven wij onszelf?
Als wij blijven consumeren op de manier waarop we dat nu doen: meer, beter, nieuwer, goedkoper. Spullen importeren van de andere kant van de wereld en verwachten dat het een schijntje kost. Elk jaar een nieuwe telefoon kopen waar vervuilende grondstoffen voor nodig zijn. Verwachten dat onze voeding steeds maar goedkoper wordt, waardoor de landbouw wel efficiënter – en dus vervuilender en wat betreft veeteelt ook gevoellozer – van moet worden… Als we zo ondankbaar omgaan met onze prachtige planeet, dan kunnen we het als mensheid wel schudden. Laten we liever met z’n allen ons best doen om de natuur te respecteren. Laten we keuzes durven maken die misschien op korte termijn onvoordelig zijn, maar op langere termijn een wereld voortbrengen waar wij samen met de natuur leven. Laten we stemmen op partijen die durven om zulke keuzes voor ons te maken. Maar laten we vooral zelf ook die liefde voor de natuur aanwakkeren. Want het maakt mij zo gelukkig om te kijken naar de kleine wonderen die de wereld te bieden heeft. Om te zien hoe de natuur werkt, zonder dat iemand het allemaal heeft verzonnen. Hoe kleine ecosystemen zichzelf in balans houden zonder dat daar een menselijk brein over na heeft gedacht. De wereld is zo wonderlijk. Laten we dat blijven beseffen, iedere dag. Laten we ons verwonderen. Laten we het koesteren. Laten we ervoor zorgen dat we samen oud worden, de natuur en de mens. Samen.
LON 
Leave a Reply